Zakres działania

Przedmiotem podstawowej działalności Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny jest prowadzenie badań naukowych, prac rozwojowych i wdrożeniowych z zakresu nauk o zdrowiu, dostosowanych do potrzeb systemu zdrowia publicznego oraz ochrony zdrowia, w szczególności dotyczących monitorowania i analiz stanu zdrowia ludności oraz jego uwarunkowań, organizacji systemu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa żywności oraz sposobu żywienia i stanu odżywienia człowieka, promocji zdrowia, epidemiologii, diagnostyki chorób zakaźnych, nadzoru epidemiologicznego, szczepień ochronnych, bezpieczeństwa zdrowotnego środowiska i surowców uzdrowiskowych, w tym wody przeznaczonej do spożycia, powietrza wewnątrz pomieszczeń.

W związku z prowadzoną podstawową działalnością Instytut:

1. prowadzi badania i dokonuje ocen w zakresie weryfikacji poprawności danych epidemiologicznych oraz wyników laboratoryjnych i opracowuje wytyczne w zakresie metodologii badań laboratoryjnych, prowadzonych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, a także urzędowej kontroli żywności, wydaje oceny i kwalifikacje rodzajowe naturalnych wód mineralnych, wód źródlanych i wód stołowych oraz wydaje atesty higieniczne, a także świadectwa jakości zdrowotnej oraz świadectwa potwierdzające właściwości lecznicze naturalnych surowców leczniczych;
2. współpracuje z organizacjami międzynarodowymi w zakresie wymiany danych w szczególności o charakterystyce patogenów występujących na terenie kraju;
3. monitoruje czynniki determinujące stan zdrowia na potrzeby planowania, monitorowania realizacji i ewaluacji programów polityki zdrowotnej oraz programów zdrowotnych, a także innych interwencji w zakresie zdrowia publicznego;
4. monitoruje wartość odżywczą żywności i nawyki żywieniowe ludności w kraju, w tym oraz prowadzi działania upowszechniające wiedzę na temat prawidłowego sposobu odżywiania;
5. gromadzi i analizuje dane o występowaniu zakażeń drobnoustrojami opornymi na antybiotyki i inne produkty lecznicze;
6. realizuje działania w obszarze monitorowania określonych chemicznych czynników ryzyka występujących w żywności;
7. dokonuje ocen środowiskowych zagrożeń zdrowotnych ludności z uwzględnieniem zmienności regionalnej, w szczególności związanych z zanieczyszczeniem powietrza, a także związane ze zmianami klimatu;
8. dokonuje oceny nierówności społecznych w zdrowiu i proponuje działania mające na celu rozwiązywanie problemów zdrowotnych w wymiarze populacyjnym, w celu poprawy stanu zdrowia i zmniejszenia nierówności w zdrowiu, ze szczególnym uwzględnieniem promocji zdrowia i profilaktyki chorób niezakaźnych, a także innych ważnych społecznie problemów zdrowotnych;
9. tworzy mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie zdrowia publicznego;
10. prowadzi w ramach statystyki publicznej ogólnopolskie badanie chorobowości szpitalnej ogólnej;
11. prowadzi badania i analizy w zakresie szacowania faktycznych kosztów chorób z uwzględnieniem kosztów bezpośrednich, utraty produktu krajowego brutto i kosztów niepieniężnych;
12. prowadzi badania i analizy w zakresie oceny skutków ekonomicznych chorób i ich wpływu na sytuację sektora finansów publicznych, a także w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu ochrony zdrowia;
13. rozwija badania w dziedzinie zdrowia publicznego dla potrzeb polityki i praktyki;
14. prowadzi działalność edukacyjną w zakresie zdrowia publicznego z uwzględnieniem kursów specjalizacyjnych oraz innych form kształcenia.

W zakresie realizacji zadań dydaktycznych NIZP-PZH może prowadzić kształcenie w szkole doktorskiej i na studiach podyplomowych, związane z prowadzonymi przez NIZP-PZH badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi.

NIZP-PZH uczestniczy w systemie ochrony zdrowia w szczególności poprzez:

1. wykonywanie działalności leczniczej na zasadach określonych w art. 3 ust. 1-3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej7, w tym w szczególności w ramach specjalistycznej opieki medycznej w zakresie leczenia chorób metabolicznych ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń w gospodarce lipidowej i otyłości, a także w ramach ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych, obejmujących swoim zakresem badania diagnostyczne: bakteriologiczne, immunologiczne, mikologiczne, parazytologiczne i wirusologiczne, wykonywane w celu rozpoznania stanu zdrowia i ustalenia dalszego postępowania leczniczego oraz na potrzeby nadzoru epidemiologicznego;
2. monitorowanie i analizowanie sytuacji zdrowotnej ludności Rzeczypospolitej Polski z uwzględnieniem ważnych społecznie chorób zakaźnych i niezakaźnych oraz ich czynników ryzyka, a także geograficznych i społecznych nierówności w zdrowiu;
3. opracowywanie nowych metod rozpoznawania i leczenia chorób żywieniowo-zależnych i poradnictwa dietetycznego oraz wdrażanie ich do praktyki;
4. opracowywanie nowych metod oraz prowadzenie badań w zakresie wykrywania i oznaczania zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych w szczególności w wodzie przeznaczonej do spożycia i powietrzu wewnątrz pomieszczeń, a także badań składu chemicznego i właściwości fizykochemicznych naturalnych wód podziemnych;
5. profilaktykę, edukację oraz rozwój działań w zakresie promocji zdrowia, w tym określanie ich najważniejszych kierunków i zakresu, opracowywanie założeń programów edukacji zdrowotnej oraz konsultowanie i opiniowanie wydawnictw i materiałów z tej dziedziny;
6. realizację programów profilaktyki zdrowotnej i programów wieloletnich w zakresie zdrowia publicznego;
7. kontrolę jakości i ocenę bezpieczeństwa produktów immunologicznych, krwiopochodnych stosowanych w zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi;
8. zapewnienie diagnostyki chorób zakaźnych i zakażeń stanowiących szczególne zagrożenie dla zdrowia ludności, w tym nowo pojawiających się patogenów.
9. diagnostykę skażeń środowiska zewnętrznego i związanych z tym zagrożeń stanu zdrowia ludności;
10. badania specjalistyczne i odwoławcze w obszarze zdrowia publicznego;
11. badania i oceny w zakresie warunków środowiska i otoczenia człowieka wpływających na stan zdrowia ludności;
12. prowadzenie badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych, opracowywanie wskazań do zastosowań naturalnych surowców leczniczych w lecznictwie uzdrowiskowym;
13. prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz w zakresie oceny bezpieczeństwa zdrowotnego materiałów i wyrobów kontaktujących się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz biopreparatów;
14. popularyzację wiedzy i informowanie społeczeństwa, w szczególności o aktualnej sytuacji epidemiologicznej chorób i zakażeń oraz sytuacji zdrowotnej obywateli, a także o zachowaniach sprzyjających zdrowiu w zakresie profilaktyki chorób, żywności i żywienia oraz stylu życia.